Today in History: 30 August
OLAYLAR
1071 - Malazgirt zaferi ile Alparslan'ın komutasındaki Türkler Anadolu'ya girmeye başladı.
1908 - Hicaz Demiryolu açıldı.
1914 - Alman sahil topçu müfrezesi, Çanakkale Boğazı’nın her iki yakasındaki istihkâmlarda göreve başladı. Bu istihkâmların komutasına Alman Amiral Von Usedom atandı.
1918 - Lenin'in vurulması: Bolşevik lider Vladimir Lenin'e suikast girişimi gerçekleşti. Lenin, ağır yaralanmasına rağmen suikastten sağ kurtulmuştur.
1922 - Türk Kurtuluş Savaşı: Başkomutan Mareşal Gazi Mustafa Kemal Paşa'nın bizzat yönettiği Dumlupınar Meydan Muharebesi, Türk Ordusu'nun kesin zaferiyle sonuçlandı. Yunan Ordusu Başkomutanı Nikolaos Trikupis ve kurmayları esir edildi.
1924 - Gazi Mustafa Kemal Paşa, Dumlupınar Meydan Muharebesi'nin ikinci yıl dönümünde, Dumlupınar'da Meçhul Asker Anıtının temelini attı.
1924 - Türkiye İş Bankası, ilk işlemini yaparak faaliyetlerine başladı. Bankanın kuruluş sermayesi 1 milyon liraydı.
1925 - Mustafa Kemal Paşa, "Efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, mensuplar memleketi olamaz. En doğru ve en hakiki tarikat, tarikat-ı medeniyyedir" dedi.
1930 - Ankara-Sivas demiryolu hattı ve Sivas İstasyonu, Başbakan İsmet Paşa'nın konuşmasıyla hizmete açıldı.
1937 - Van Gölü'nde ilk vapur seferi yapıldı.
1937 - Atatürk'ün manevi kızı Sabiha Gökçen'e, 1935'te girdiği Eskişehir Hava Mektebi'nde, tayyareci diploması verildi.
1941 - Alman ordusu 900 gün sürecek Leningrad kuşatmasını başlattı.
1952 - Erzurum'da Aziziye Anıtı açıldı.
1955 - Londra Konferansı'nda Kıbrıs sorunu ele alındı. İngiltere Kıbrıs'ta üçlü bir yönetim önerdi. Yunanistan ise ada halkının geleceğini kendinin belirlemesini istedi. Toplantıya Türkiye'den Dışişleri Bakan Vekili Fatin Rüştü Zorlu katıldı.
1963 - Kremlin ile Beyaz Saray arasında doğrudan görüşmeyi sağlayacak "kırmızı telefon" hattı devreye girdi.
1971 - İstanbul Televizyonu deneme yayınlarına başladı.
1974 - BM Güvenlik Konseyi, Kıbrıs'taki çarpışmalar yüzünden evlerini terk edenlerin güven içinde geri dönmelerine izin verilmesini öngören Fransa, İngiltere, Avusturya ortak karar tasarısını oybirliğiyle kabul etti.
1977 - Orgeneral Kenan Evren, Kara Kuvvetleri Komutanlığı'na atandı.
1981 - İran Devlet Başkanı Muhammed Ali Recai ve Başbakan Muhammed Cevad Bahomar bombalı saldırı sonucu öldürüldü.
1985 - Uluslararası Af Örgütü BM İnsan Hakları Komisyonu'na bir rapor gönderdi. Raporda, Bulgaristan'da Türk azınlığa karşı girişilen Bulgarlaştırma kampanyasına son verilmesi istendi.
1988 - Irak ordusundan kaçan binlerce Kürt Türkiye sınırına yığılmıştı. Hükümet sınırları açmaya karar verdi. Binlerce Kürt Hakkari'nin Çukurca ve Uludere ilçelerine sığındı.
1992 - Güvenlik güçleri ile İran'dan Türkiye'ye giren 300 kadar PKK militanı çatıştı; 100 militan ve 10 güvenlik görevlisi öldü.
1995 - NATO, Bosnalı Sırplara karşı hava harekatı başlattı. Kararlı Güç Harekatı, İkinci Dünya Savaşı'ndan beri Avrupa'daki en yoğun bombardımanlardan biri oldu.
DOĞUMLAR
1748 - Jacques-Louis David, Fransız ressam (ö. 1825)
1797 - Mary Shelley, İngiliz yazar (ö. 1851)
1811 - Theophile Gautier, Fransız şair ve romancı (ö. 1872)
1852 - Jacobus Henricus van 't Hoff, Hollandalı kimyacı ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (ö. 1911)
1871 - Ernest Rutherford, İngiliz fizikçi (ö. 1937)
1879 - Rıza Nur, Türk siyasetçi, yazar ve hekim (ö. 1942)
1884 - Theodor Svedberg, İsveçli kimyager (ö. 1971)
1913 - Richard Stone, İngiliz ekonomist (ö. 1991)
1928 - Altan Karındaş, Türk sinema, tiyatro oyuncusu ve seslendirme sanatçısı
1930 - Warren Buffett, ABD'li girişimci
1937 - Bruce McLaren, Yeni Zelandalı araba yarışçısı ve McLaren takımının kurucusu (ö. 1970)
1940 - Suna Keskin, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu
1941 - Zafer Kantarcıoğlu, Türk hukukçu
1942 - Zafer Ergin, Türk tiyatro oyuncusu
1951 - Ahmet Üzümcü, Türk diplomat
1951 - Gediminas Kirkilas, Litvan siyasetçi
1954 - Alexander Lukashenko, Belarus Devlet Başkanı
1958 - Anna Politkovskaya, Rus gazeteci (ö. 2006)
1959 - Muhammed bin Nayif, Suudi Arabistan veliaht'ı ve İç İşleri Bakanı
1961 - Yusuf Erbay, Türk bürokrat
1961 - Zafer Algöz, Türk sinema ve dizi oyuncusu
1962 - Alexander Litvinenko, Rus KGB üyesi (ö. 2006)
1962 - Zafer Tüzün, Türk futbolcu ve teknik direktör
1963 - Michael Chiklis, ABD'li oyuncu
1963 - Paul Oakenfold, İngiliz DJ
1966 - Zafer Şanlı, Bas gitarist, müzisyen, söz yazarı, besteci ve aranjör
1969 - Zafer Çeviker, Simfer'in efsanevi müdürlerinden
1970 - Mehmet Özgür, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu
1972 - Cameron Diaz, ABD'li oyuncu ve model
1972 - Pavel Nedvěd, Çek futbolcu
1974 - Kemal Tunçeri, Türk basketbolcu
1975 - Marina Anissina, Rus asıllı Fransız buz patenci
1978 - Tuna Yılmaz, Türk sinema eleştirmeni ve yazar
1982 - Andy Roddick, ABD'li tenisçi
1983 - Jonne Aaron, Fin müzisyen
1986 - Zafer Yelen, Türk futbolcu
ÖLÜMLER
1483 - XI. Louis, Fransa Kralı (d. 1423)
1935 - Henri Barbusse, Fransız romancı ve gazeteci (d. 1873)
1935 - Namık İsmail, Türk ressam (d. 1890)
1938 - Max Factor, Sr., Yahudi asıllı Polonyalı kozmetik üreticisi (d. 1872)
1940 - J.J. Thomson, İngiliz fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (d. 1856)
1971 - Ali Hadi Bara, Türk heykeltıraş (d. 1906)
1979 - Jean Seberg, ABD'li oyuncu (d. 1938)
1988 - Eren Eyüboğlu, Türk ressam (d. 1907)
1993 - Taner Şener, Türk ses sanatçısı (d. 1923)
1995 - Fischer Black, ABD'li ekonomist (d. 1938)
1997 - Ernest Wilimowski, Polonyalı-Alman futbolcu (d. 1916)
2000 - Gürdal Tosun, Türk tiyatro sanatçısı (d. 1967)
2003 - Charles Bronson ABD'li aktör (d. 1921)
2005 - Nihat Akçan, Türk tiyatro, sinema oyuncusu ve yönetmen (d. 1926)
2006 - Glenn Ford, ABD'li aktör (d. 1916)
2006 - Necip Mahfuz, Mısırlı yazar (d. 1911)
2008 - Gilberto Rincón Gallardo, Meksikalı politikacı (d. 1939)
2015 - Wes Craven, ABD'li film yönetmeni, yapımcı ve senarist (d. 1939)
2015 - Oliver Sacks, İngiliz nörolog ve yazar (d. 1933)
2016 - Naşide Göktürk, Türk besteci, söz yazarı ve yorumcu (d. 1965)
2016 - Věra Čáslavská, Çek jimnastikçi (d. 1942)
TATİLLER VE ÖZEL GÜNLER
* Türkiye Zafer Bayramı
* Kurtuluş: Denizli'nin Çivril ilçesinin Yunan işgalinden kurtuluşu (1922)
* Kurtuluş: Kütahya'nın Yunan işgalinden kurtuluşu (1922)
* Kurtuluş: Kütahya'nın Dumlupınar ilçesinin Yunan işgalinden kurtuluşu (1922)
* Kurtuluş: Manisa'nın Demirci ilçesinin Yunan işgalinden kurtuluşu (1922)
1071 - Malazgirt zaferi ile Alparslan'ın komutasındaki Türkler Anadolu'ya girmeye başladı.
1908 - Hicaz Demiryolu açıldı.
1914 - Alman sahil topçu müfrezesi, Çanakkale Boğazı’nın her iki yakasındaki istihkâmlarda göreve başladı. Bu istihkâmların komutasına Alman Amiral Von Usedom atandı.
1918 - Lenin'in vurulması: Bolşevik lider Vladimir Lenin'e suikast girişimi gerçekleşti. Lenin, ağır yaralanmasına rağmen suikastten sağ kurtulmuştur.
1922 - Türk Kurtuluş Savaşı: Başkomutan Mareşal Gazi Mustafa Kemal Paşa'nın bizzat yönettiği Dumlupınar Meydan Muharebesi, Türk Ordusu'nun kesin zaferiyle sonuçlandı. Yunan Ordusu Başkomutanı Nikolaos Trikupis ve kurmayları esir edildi.
1924 - Gazi Mustafa Kemal Paşa, Dumlupınar Meydan Muharebesi'nin ikinci yıl dönümünde, Dumlupınar'da Meçhul Asker Anıtının temelini attı.
1924 - Türkiye İş Bankası, ilk işlemini yaparak faaliyetlerine başladı. Bankanın kuruluş sermayesi 1 milyon liraydı.
1925 - Mustafa Kemal Paşa, "Efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, mensuplar memleketi olamaz. En doğru ve en hakiki tarikat, tarikat-ı medeniyyedir" dedi.
1930 - Ankara-Sivas demiryolu hattı ve Sivas İstasyonu, Başbakan İsmet Paşa'nın konuşmasıyla hizmete açıldı.
1937 - Van Gölü'nde ilk vapur seferi yapıldı.
1937 - Atatürk'ün manevi kızı Sabiha Gökçen'e, 1935'te girdiği Eskişehir Hava Mektebi'nde, tayyareci diploması verildi.
1941 - Alman ordusu 900 gün sürecek Leningrad kuşatmasını başlattı.
1952 - Erzurum'da Aziziye Anıtı açıldı.
1955 - Londra Konferansı'nda Kıbrıs sorunu ele alındı. İngiltere Kıbrıs'ta üçlü bir yönetim önerdi. Yunanistan ise ada halkının geleceğini kendinin belirlemesini istedi. Toplantıya Türkiye'den Dışişleri Bakan Vekili Fatin Rüştü Zorlu katıldı.
1963 - Kremlin ile Beyaz Saray arasında doğrudan görüşmeyi sağlayacak "kırmızı telefon" hattı devreye girdi.
1971 - İstanbul Televizyonu deneme yayınlarına başladı.
1974 - BM Güvenlik Konseyi, Kıbrıs'taki çarpışmalar yüzünden evlerini terk edenlerin güven içinde geri dönmelerine izin verilmesini öngören Fransa, İngiltere, Avusturya ortak karar tasarısını oybirliğiyle kabul etti.
1977 - Orgeneral Kenan Evren, Kara Kuvvetleri Komutanlığı'na atandı.
1981 - İran Devlet Başkanı Muhammed Ali Recai ve Başbakan Muhammed Cevad Bahomar bombalı saldırı sonucu öldürüldü.
1985 - Uluslararası Af Örgütü BM İnsan Hakları Komisyonu'na bir rapor gönderdi. Raporda, Bulgaristan'da Türk azınlığa karşı girişilen Bulgarlaştırma kampanyasına son verilmesi istendi.
1988 - Irak ordusundan kaçan binlerce Kürt Türkiye sınırına yığılmıştı. Hükümet sınırları açmaya karar verdi. Binlerce Kürt Hakkari'nin Çukurca ve Uludere ilçelerine sığındı.
1992 - Güvenlik güçleri ile İran'dan Türkiye'ye giren 300 kadar PKK militanı çatıştı; 100 militan ve 10 güvenlik görevlisi öldü.
1995 - NATO, Bosnalı Sırplara karşı hava harekatı başlattı. Kararlı Güç Harekatı, İkinci Dünya Savaşı'ndan beri Avrupa'daki en yoğun bombardımanlardan biri oldu.
DOĞUMLAR
1748 - Jacques-Louis David, Fransız ressam (ö. 1825)
1797 - Mary Shelley, İngiliz yazar (ö. 1851)
1811 - Theophile Gautier, Fransız şair ve romancı (ö. 1872)
1852 - Jacobus Henricus van 't Hoff, Hollandalı kimyacı ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (ö. 1911)
1871 - Ernest Rutherford, İngiliz fizikçi (ö. 1937)
1879 - Rıza Nur, Türk siyasetçi, yazar ve hekim (ö. 1942)
1884 - Theodor Svedberg, İsveçli kimyager (ö. 1971)
1913 - Richard Stone, İngiliz ekonomist (ö. 1991)
1928 - Altan Karındaş, Türk sinema, tiyatro oyuncusu ve seslendirme sanatçısı
1930 - Warren Buffett, ABD'li girişimci
1937 - Bruce McLaren, Yeni Zelandalı araba yarışçısı ve McLaren takımının kurucusu (ö. 1970)
1940 - Suna Keskin, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu
1941 - Zafer Kantarcıoğlu, Türk hukukçu
1942 - Zafer Ergin, Türk tiyatro oyuncusu
1951 - Ahmet Üzümcü, Türk diplomat
1951 - Gediminas Kirkilas, Litvan siyasetçi
1954 - Alexander Lukashenko, Belarus Devlet Başkanı
1958 - Anna Politkovskaya, Rus gazeteci (ö. 2006)
1959 - Muhammed bin Nayif, Suudi Arabistan veliaht'ı ve İç İşleri Bakanı
1961 - Yusuf Erbay, Türk bürokrat
1961 - Zafer Algöz, Türk sinema ve dizi oyuncusu
1962 - Alexander Litvinenko, Rus KGB üyesi (ö. 2006)
1962 - Zafer Tüzün, Türk futbolcu ve teknik direktör
1963 - Michael Chiklis, ABD'li oyuncu
1963 - Paul Oakenfold, İngiliz DJ
1966 - Zafer Şanlı, Bas gitarist, müzisyen, söz yazarı, besteci ve aranjör
1969 - Zafer Çeviker, Simfer'in efsanevi müdürlerinden
1970 - Mehmet Özgür, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu
1972 - Cameron Diaz, ABD'li oyuncu ve model
1972 - Pavel Nedvěd, Çek futbolcu
1974 - Kemal Tunçeri, Türk basketbolcu
1975 - Marina Anissina, Rus asıllı Fransız buz patenci
1978 - Tuna Yılmaz, Türk sinema eleştirmeni ve yazar
1982 - Andy Roddick, ABD'li tenisçi
1983 - Jonne Aaron, Fin müzisyen
1986 - Zafer Yelen, Türk futbolcu
ÖLÜMLER
1483 - XI. Louis, Fransa Kralı (d. 1423)
1935 - Henri Barbusse, Fransız romancı ve gazeteci (d. 1873)
1935 - Namık İsmail, Türk ressam (d. 1890)
1938 - Max Factor, Sr., Yahudi asıllı Polonyalı kozmetik üreticisi (d. 1872)
1940 - J.J. Thomson, İngiliz fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (d. 1856)
1971 - Ali Hadi Bara, Türk heykeltıraş (d. 1906)
1979 - Jean Seberg, ABD'li oyuncu (d. 1938)
1988 - Eren Eyüboğlu, Türk ressam (d. 1907)
1993 - Taner Şener, Türk ses sanatçısı (d. 1923)
1995 - Fischer Black, ABD'li ekonomist (d. 1938)
1997 - Ernest Wilimowski, Polonyalı-Alman futbolcu (d. 1916)
2000 - Gürdal Tosun, Türk tiyatro sanatçısı (d. 1967)
2003 - Charles Bronson ABD'li aktör (d. 1921)
2005 - Nihat Akçan, Türk tiyatro, sinema oyuncusu ve yönetmen (d. 1926)
2006 - Glenn Ford, ABD'li aktör (d. 1916)
2006 - Necip Mahfuz, Mısırlı yazar (d. 1911)
2008 - Gilberto Rincón Gallardo, Meksikalı politikacı (d. 1939)
2015 - Wes Craven, ABD'li film yönetmeni, yapımcı ve senarist (d. 1939)
2015 - Oliver Sacks, İngiliz nörolog ve yazar (d. 1933)
2016 - Naşide Göktürk, Türk besteci, söz yazarı ve yorumcu (d. 1965)
2016 - Věra Čáslavská, Çek jimnastikçi (d. 1942)
TATİLLER VE ÖZEL GÜNLER
* Türkiye Zafer Bayramı
* Kurtuluş: Denizli'nin Çivril ilçesinin Yunan işgalinden kurtuluşu (1922)
* Kurtuluş: Kütahya'nın Yunan işgalinden kurtuluşu (1922)
* Kurtuluş: Kütahya'nın Dumlupınar ilçesinin Yunan işgalinden kurtuluşu (1922)
* Kurtuluş: Manisa'nın Demirci ilçesinin Yunan işgalinden kurtuluşu (1922)