Today in History: 1 June
OLAYLAR
193 - Roma İmparatoru Didius Julianus suikast sonucu öldürüldü.
987 - Hugh Capet Fransa Kralı seçildi.
1453 - Ayasofya'da ilk cuma namazı Akşemseddin tarafından kıldırıldı.
1792 - Kentucky, ABD'nin 15. eyaleti oldu.
1796 - Tennessee, ABD'nin 16. eyaleti oldu.
1831 - James Clark Ross, Kuzey Kutbunu keşfetti.
1855 - Amerikalı maceraperest ve paralı asker William Walker Nikaragua'yı ele geçirdi.
1869 - Thomas Edison, elektrikli oy verme makinesinin patentini aldı.
1911 - Türk Hava Kuvvetleri kuruldu. (Kıtaat-ı Fenniye ve Mevaki-i Müstahkame)
1920 - Adolfo de la Huerta, Meksika Devlet Başkanı oldu.
1921 - Dr. Şefik Hüsnü Deymer önderliğinde Osmanlı'nın ilk sosyalist mecmuası Aydınlık yayın hayatına başladı.
1929 - 1 Kasım 1928 tarihli Yeni Türk Harflerinin Kabul ve Tatbiki Hakkındaki Kanun gereğince, devlet muamelelerinde ve kayıtlarda tamamen yeni harfler kullanılmaya başlandı.
1930 - İstanbul'da Galata Köprüsü'nde 85 yıldır alınan geçiş ücreti kaldırıldı. Köprü 1845'te açıldığında, geçiş tarifesi yayalar için 5 para, hamallar için 10 para, yüklü arabalar için 5 kuruş, yüklü beygirler için 40 para, koyunlar için 3 para olarak belirlenmişti.
1930 - Resmi ve özel bütün kurumlarda Arap harflerinin kullanılış izni sona erdi.
1931 - Bursa-Mudanya demiryolu devlet tarafından satın alındı. 42 kilometre uzunluğundaki hat işletmeye 1892 yılında açılmıştı.
1938 - Atatürk, hekimlerin tavsiyesine uyarak İstanbul Boğazı’nda demirleyen Savarona yatında kalmaya başladı.
1943 - İstanbul Radyosu, Vedat Nedim Tör yönetiminde deneme yayınına başladı. Beyoğlu Postanesi üzerinde kurulan geçici stüdyoda çalışmalarını sürdüren İstanbul Radyosu, Batı Müziği ve Ankara Radyosu'ndan telefon aracılığıyla iletilen ajans haberlerini yayınladı.
1949 - Sümerbank bünyesinde Nazilli Basma Sanayi Müessesesi kuruldu.
1952 - Berlin ikiye bölündü.
1958 - Fransa'da General Charles de Gaulle başbakan oldu.
1959 - Nikaragua devriminin başlangıcı.
1963 - Bursaspor Futbol Kulubü kuruldu.
1967 - Bütün zamanların en iyi albümü kabul edilen The Beatles grubunun Sgt. Pepper's Lonely Hearts Club Band adlı rock albümleri piyasaya sürüldü.
1971 - Türkiye Halk Kurtuluş Partisi-Cephesi (THKP-C) liderleri Mahir Çayan ve Hüseyin Cevahir 30 Mayıs 1971’de polis takibinden kaçarken Maltepe'de girdikleri evde Sibel Erkan'ı rehin almışlardı. Eve operasyon düzenlendi. Cevahir 23 kurşunla vurularak öldü. Çayan kendini vurarak ağır yaralandı. Rehine Sibel Erkan yara almadı.
1973 - Yunanistan hükümeti monarşiyi kaldırarak cumhuriyeti ilan etti.
1974 - Nefes borusuna yabancı cisim kaçan hastaları boğulmaktan kurtaracak Heimlich manevrası'nın nasıl yapılacağı ilk defa Emergency Medicine (Acil Tıp) dergisinde yayımlandı.
1975 - Dünya Bankası, Türkiye'yi 'Moratoryum' durumundaki ülkeler arasında saydığını ve borçlarını ödeyemez hale gelen bir ülke olduğunu ilan etti. Türkiye daha önce 1959 ve 1965 yıllarında da 'borç ödeyemez ülke' olarak ilan edilmişti.
1979 - Rodezya'da 90 yıl sonra ilk kez siyahların çoğunlukta olduğu bir hükümet göreve geldi.
1979 - Tercüman gazetesi yazarları Nazlı Ilıcak 9 ay, Rauf Tamer16 ay hapis cezasına çarptırıldı.
1980 - CNN yayın hayatına başladı.
1981 - Adalet Ağaoğlu'nun romanı “Fikrimin İnce Gülü” toplatıldı.
1985 - Alan García, Peru Devlet Başkanı oldu.
1987 - Tiyatro sanatçısı Ali Taygun Danimarka’da “Özgürlük Ödülü” aldı. Sanatçı Barış Derneği sanıklarındandı.
1990 - George H. W. Bush ve Mikhail Gorbachev, kimyasal silah üretimine son veren bir antlaşma imzaladılar.
1990 - Pamukbank'ın 'Bank-24' adıyla uygulamaya soktuğu 24 saat kesintisiz bankacılık hizmetleri veren bilgisayarlı para-çekme-yatırma sistemi devreye girdi. Pamukbank'ta hesabı olan herkese istenirse anında Bank 24 kartı verileceği açıklandı.
1994 - Petrol-İş Sendikası eski genel başkanı Münir Ceylan Saray Cezaevi'ne girdi. Ceylan Yeni Ülke gazetesinde yayımlanan bir yazısı nedeniyle 20 ay hapis cezasına çarptırılmıştı.
1997 - Hugo Banzer Suárez, Bolivya'da devlet başkanlığı seçimlerini kazandı.
2000 - İşsizlik Sigortası yürürlüğe girdi. İşsizlik Sigortası'nın çalışma hayatına girmesiyle, Zorunlu Tasarruf uygulaması da sona erdi.
2001 - Bir Hamas intihar bombacısı Tel Aviv'deki bir diskoda 21 kişinin ölümüne yol açtı.
2003 - Dünyanın en büyük hidroelektrik barajı olan Çin Halk Cumhuriyeti'ndeki Üç Boğaz Barajı'nda su tutulmasına başlandı.
2004 - Ankara-İstanbul arasında hizmet verecek hızlandırılmış trenin tanıtım seferinde Yahya Kemal Beyatlı Ekspresi, Ankara Garı'ndan İstanbul'a uğurlandı. Polatlı Eskişehir arasında ilk kez 155 kilometreyi görerek Türkiye demir yollarının hız rekorunu kıran tren, Ankara İstanbul arasını 4 saat 56 dakikada kat etti.
2013 - Gezi Direnişi sürecinde Polis tarafından başından vurularak ağır yaralanan Ethem Sarısülük, 14 Haziran 2013'te vefat etti.
DOĞUMLAR
1633 - Geminiano Montanari, İtalyan gök bilimci (ö. 1687)
1796 - Sadi Carnot, Fransız matematikçi (ö. 1832)
1850 - Şemseddin Sami, Türk dil bilimci ve roman yazarı (ö. 1904)
1869 - Ernest Fox Nichols, ABD'li eğitimci ve fizikçi (ö. 1924)
1888 - Vera Muhina, Sovyet heykeltıraş (ö. 1953)
1909 - Reşat Enis Aygen, Türk yazar (ö. 1984)
1926 - Marilyn Monroe, ABD'li sinema oyucusu (ö. 1962)
1926 - Andy Griffith, ABD'li sinema oyuncusu (ö. 2012)
1927 - Moyra Caldecott, İngiliz yazar
1937 - Morgan Freeman, ABD'li sinema oyuncusu
1947 - Ron Dennis, McLaren Mercedes F1 Takımı patronu
1952 - Ali Müfit Gürtuna, Türk avukat ve siyasetçi
1952 - Şenol Güneş, Türk futbolcu ve teknik direktör
1953 - Şi Cinping, Çinli siyasetçi ve Çin Devlet Başkanı
1956 - Abdullah Çatlı, Bedrettin Cömert suikastı faili ve 7 TİP'li öğrencinin öldürüldüğü Bahçelievler Katliamı'nın planlayıcısı (ö. 1996)
1956 - İdris Naim Şahin, Türk siyasetçi
1959 - Alan Wilder, İngiliz müzisyen
1973 - Heidi Klum, Alman manken
1974 - Alanis Morissette, Kanadalı müzisyen ve Grammy Ödülü sahibi
1980 - Oliver James, İngiltere doğumlu oyuncu
1980 - Agasi Ağagüloğlu, Türk ve Azeri boksör
1982 - Justine Henin, Belçikalı tenisçi
1988 - Selin Şekerci, Türk oyuncu
ÖLÜMLER
193 - Didius Julianus, Roma İmparatoru (suikast sonucu) (d. 133)
1712 - Nabi, Divan edebiyatı şâiri (d. 1641)
1841 - Nicolas Appert, Fransiz mucit (d. 1749)
1868 - James Buchanan, ABD'nin 15. Başkanı (d. 1791)
1876 - Hristo Botev, Bulgar şair ve Osmanlı egemenliğine karşı Bulgar ulusal ayaklanmasının kahramanlarından (d. 1849)
1943 - Leslie Howard, İngiliz aktör (d. 1893)
1952 - John Dewey, Amerikalı eğitimci (d. 1859)
1968 - Helen Keller, ABD'li pedagog (d. 1880)
1971 - Hüseyin Cevahir, Türk sosyalist militan (d. 1947)
1980 - Ali Sipahi, Türk rallici (d. 1932)
1987 - Raşit Kerami, Lübnan Başbakanı (helikopterinde bomba patlaması sonucu) (d. 1921)
2000 - Walter Matthau, ABD'li oyuncu ve Oscar ödülü sahibi (d. 1920)
2008 - Yves Saint Laurent, Fransız moda tasarımcısı (d. 1936)
TATİLLER VE ÖZEL GÜNLER
* Bugün bazı ülkelerde 1925 yılından bu yana Dünya Çocuk Günü olarak kutlanmaktadır.
* Dünya Fenilketonüri Günü
193 - Roma İmparatoru Didius Julianus suikast sonucu öldürüldü.
987 - Hugh Capet Fransa Kralı seçildi.
1453 - Ayasofya'da ilk cuma namazı Akşemseddin tarafından kıldırıldı.
1792 - Kentucky, ABD'nin 15. eyaleti oldu.
1796 - Tennessee, ABD'nin 16. eyaleti oldu.
1831 - James Clark Ross, Kuzey Kutbunu keşfetti.
1855 - Amerikalı maceraperest ve paralı asker William Walker Nikaragua'yı ele geçirdi.
1869 - Thomas Edison, elektrikli oy verme makinesinin patentini aldı.
1911 - Türk Hava Kuvvetleri kuruldu. (Kıtaat-ı Fenniye ve Mevaki-i Müstahkame)
1920 - Adolfo de la Huerta, Meksika Devlet Başkanı oldu.
1921 - Dr. Şefik Hüsnü Deymer önderliğinde Osmanlı'nın ilk sosyalist mecmuası Aydınlık yayın hayatına başladı.
1929 - 1 Kasım 1928 tarihli Yeni Türk Harflerinin Kabul ve Tatbiki Hakkındaki Kanun gereğince, devlet muamelelerinde ve kayıtlarda tamamen yeni harfler kullanılmaya başlandı.
1930 - İstanbul'da Galata Köprüsü'nde 85 yıldır alınan geçiş ücreti kaldırıldı. Köprü 1845'te açıldığında, geçiş tarifesi yayalar için 5 para, hamallar için 10 para, yüklü arabalar için 5 kuruş, yüklü beygirler için 40 para, koyunlar için 3 para olarak belirlenmişti.
1930 - Resmi ve özel bütün kurumlarda Arap harflerinin kullanılış izni sona erdi.
1931 - Bursa-Mudanya demiryolu devlet tarafından satın alındı. 42 kilometre uzunluğundaki hat işletmeye 1892 yılında açılmıştı.
1938 - Atatürk, hekimlerin tavsiyesine uyarak İstanbul Boğazı’nda demirleyen Savarona yatında kalmaya başladı.
1943 - İstanbul Radyosu, Vedat Nedim Tör yönetiminde deneme yayınına başladı. Beyoğlu Postanesi üzerinde kurulan geçici stüdyoda çalışmalarını sürdüren İstanbul Radyosu, Batı Müziği ve Ankara Radyosu'ndan telefon aracılığıyla iletilen ajans haberlerini yayınladı.
1949 - Sümerbank bünyesinde Nazilli Basma Sanayi Müessesesi kuruldu.
1952 - Berlin ikiye bölündü.
1958 - Fransa'da General Charles de Gaulle başbakan oldu.
1959 - Nikaragua devriminin başlangıcı.
1963 - Bursaspor Futbol Kulubü kuruldu.
1967 - Bütün zamanların en iyi albümü kabul edilen The Beatles grubunun Sgt. Pepper's Lonely Hearts Club Band adlı rock albümleri piyasaya sürüldü.
1971 - Türkiye Halk Kurtuluş Partisi-Cephesi (THKP-C) liderleri Mahir Çayan ve Hüseyin Cevahir 30 Mayıs 1971’de polis takibinden kaçarken Maltepe'de girdikleri evde Sibel Erkan'ı rehin almışlardı. Eve operasyon düzenlendi. Cevahir 23 kurşunla vurularak öldü. Çayan kendini vurarak ağır yaralandı. Rehine Sibel Erkan yara almadı.
1973 - Yunanistan hükümeti monarşiyi kaldırarak cumhuriyeti ilan etti.
1974 - Nefes borusuna yabancı cisim kaçan hastaları boğulmaktan kurtaracak Heimlich manevrası'nın nasıl yapılacağı ilk defa Emergency Medicine (Acil Tıp) dergisinde yayımlandı.
1975 - Dünya Bankası, Türkiye'yi 'Moratoryum' durumundaki ülkeler arasında saydığını ve borçlarını ödeyemez hale gelen bir ülke olduğunu ilan etti. Türkiye daha önce 1959 ve 1965 yıllarında da 'borç ödeyemez ülke' olarak ilan edilmişti.
1979 - Rodezya'da 90 yıl sonra ilk kez siyahların çoğunlukta olduğu bir hükümet göreve geldi.
1979 - Tercüman gazetesi yazarları Nazlı Ilıcak 9 ay, Rauf Tamer16 ay hapis cezasına çarptırıldı.
1980 - CNN yayın hayatına başladı.
1981 - Adalet Ağaoğlu'nun romanı “Fikrimin İnce Gülü” toplatıldı.
1985 - Alan García, Peru Devlet Başkanı oldu.
1987 - Tiyatro sanatçısı Ali Taygun Danimarka’da “Özgürlük Ödülü” aldı. Sanatçı Barış Derneği sanıklarındandı.
1990 - George H. W. Bush ve Mikhail Gorbachev, kimyasal silah üretimine son veren bir antlaşma imzaladılar.
1990 - Pamukbank'ın 'Bank-24' adıyla uygulamaya soktuğu 24 saat kesintisiz bankacılık hizmetleri veren bilgisayarlı para-çekme-yatırma sistemi devreye girdi. Pamukbank'ta hesabı olan herkese istenirse anında Bank 24 kartı verileceği açıklandı.
1994 - Petrol-İş Sendikası eski genel başkanı Münir Ceylan Saray Cezaevi'ne girdi. Ceylan Yeni Ülke gazetesinde yayımlanan bir yazısı nedeniyle 20 ay hapis cezasına çarptırılmıştı.
1997 - Hugo Banzer Suárez, Bolivya'da devlet başkanlığı seçimlerini kazandı.
2000 - İşsizlik Sigortası yürürlüğe girdi. İşsizlik Sigortası'nın çalışma hayatına girmesiyle, Zorunlu Tasarruf uygulaması da sona erdi.
2001 - Bir Hamas intihar bombacısı Tel Aviv'deki bir diskoda 21 kişinin ölümüne yol açtı.
2003 - Dünyanın en büyük hidroelektrik barajı olan Çin Halk Cumhuriyeti'ndeki Üç Boğaz Barajı'nda su tutulmasına başlandı.
2004 - Ankara-İstanbul arasında hizmet verecek hızlandırılmış trenin tanıtım seferinde Yahya Kemal Beyatlı Ekspresi, Ankara Garı'ndan İstanbul'a uğurlandı. Polatlı Eskişehir arasında ilk kez 155 kilometreyi görerek Türkiye demir yollarının hız rekorunu kıran tren, Ankara İstanbul arasını 4 saat 56 dakikada kat etti.
2013 - Gezi Direnişi sürecinde Polis tarafından başından vurularak ağır yaralanan Ethem Sarısülük, 14 Haziran 2013'te vefat etti.
DOĞUMLAR
1633 - Geminiano Montanari, İtalyan gök bilimci (ö. 1687)
1796 - Sadi Carnot, Fransız matematikçi (ö. 1832)
1850 - Şemseddin Sami, Türk dil bilimci ve roman yazarı (ö. 1904)
1869 - Ernest Fox Nichols, ABD'li eğitimci ve fizikçi (ö. 1924)
1888 - Vera Muhina, Sovyet heykeltıraş (ö. 1953)
1909 - Reşat Enis Aygen, Türk yazar (ö. 1984)
1926 - Marilyn Monroe, ABD'li sinema oyucusu (ö. 1962)
1926 - Andy Griffith, ABD'li sinema oyuncusu (ö. 2012)
1927 - Moyra Caldecott, İngiliz yazar
1937 - Morgan Freeman, ABD'li sinema oyuncusu
1947 - Ron Dennis, McLaren Mercedes F1 Takımı patronu
1952 - Ali Müfit Gürtuna, Türk avukat ve siyasetçi
1952 - Şenol Güneş, Türk futbolcu ve teknik direktör
1953 - Şi Cinping, Çinli siyasetçi ve Çin Devlet Başkanı
1956 - Abdullah Çatlı, Bedrettin Cömert suikastı faili ve 7 TİP'li öğrencinin öldürüldüğü Bahçelievler Katliamı'nın planlayıcısı (ö. 1996)
1956 - İdris Naim Şahin, Türk siyasetçi
1959 - Alan Wilder, İngiliz müzisyen
1973 - Heidi Klum, Alman manken
1974 - Alanis Morissette, Kanadalı müzisyen ve Grammy Ödülü sahibi
1980 - Oliver James, İngiltere doğumlu oyuncu
1980 - Agasi Ağagüloğlu, Türk ve Azeri boksör
1982 - Justine Henin, Belçikalı tenisçi
1988 - Selin Şekerci, Türk oyuncu
ÖLÜMLER
193 - Didius Julianus, Roma İmparatoru (suikast sonucu) (d. 133)
1712 - Nabi, Divan edebiyatı şâiri (d. 1641)
1841 - Nicolas Appert, Fransiz mucit (d. 1749)
1868 - James Buchanan, ABD'nin 15. Başkanı (d. 1791)
1876 - Hristo Botev, Bulgar şair ve Osmanlı egemenliğine karşı Bulgar ulusal ayaklanmasının kahramanlarından (d. 1849)
1943 - Leslie Howard, İngiliz aktör (d. 1893)
1952 - John Dewey, Amerikalı eğitimci (d. 1859)
1968 - Helen Keller, ABD'li pedagog (d. 1880)
1971 - Hüseyin Cevahir, Türk sosyalist militan (d. 1947)
1980 - Ali Sipahi, Türk rallici (d. 1932)
1987 - Raşit Kerami, Lübnan Başbakanı (helikopterinde bomba patlaması sonucu) (d. 1921)
2000 - Walter Matthau, ABD'li oyuncu ve Oscar ödülü sahibi (d. 1920)
2008 - Yves Saint Laurent, Fransız moda tasarımcısı (d. 1936)
TATİLLER VE ÖZEL GÜNLER
* Bugün bazı ülkelerde 1925 yılından bu yana Dünya Çocuk Günü olarak kutlanmaktadır.
* Dünya Fenilketonüri Günü