Today in History: 31 January
OLAYLAR
1729 - Türkiye'de ilk kitap, Mehmet Bin Mustafa'nın (Vanlı) kaleme aldığı Sıhahı Cevheri (Vankulu) adlı sözlük basıldı. İbrahim Müteferrika, ilk Türk matbaasını İstanbul'da Sultanselim'deki konağında kurmuştu.
1747 - İlk zührevi hastalıklar kliniği, Londra'da açıldı.
1790 - Osmanlı-Prusya ittifakı.
1865 - ABD Temsilciler Meclisi, köleliği yasaklayan yasayı onayladı.
1876 - ABD'de ülkedeki tüm Kızılderililer, Kızılderili rezervasyonu olarak adlandırılan, kendilerine ayrılmış özel bölgelerde yaşamaya zorlandılar.
1915 - I. Dünya Savaşı: Almanya, Ruslara karşı zehirli gaz kullandı.
1927 - Müttefiklerin Almanya üzerindeki denetimi sona erdi; bundan sonra Almanya'nın yeniden silahlanmasını Milletler Cemiyeti denetleyecek.
1928 - Türk Eğitim Derneği (TED) Ankara'da kuruldu.
1928 - Sovyetler Birliği'nde 30 muhalefet lideri Almatı'ya sürgüne gönderildi. Sürgüne gidenler arasında Lev Troçki de vardı.
1930 - Seloteyp, 3M şirketi tarafından pazara sürüldü.
1931 - Gümrük ve Tekel Bakanlığı kuruldu.
1931 - Kültür magazin dergisi, Resimli Ay kapandı.
1931 - Yarın gazetesi Başyazarı Arif Oruç ve Sorumlu Müdürü İzmit'te birer yıldan fazla hapse mahkûm oldular.
1934 - Nazım Hikmet, Nail Vahtedi, Tosun Ömer ve Yonga Ömer beş yıl hapis cezasına mahkûm edildi.
1938 - Atatürk, Gemlik'te sun'i ipek fabrikasını açtı.
1942 - Öğrencilere sigara içme ve nişan yüzüğü takma yasağı getirildi.
1943 - Almanlar Stalingrad'da yenildi.
1946 - SSCB'den esinlenen yeni Yugoslavya Anayasasına göre ülke, altı cumhuriyetten oluşuyor: Bosna-Hersek, Hırvatistan, Makedonya, Karadağ, Sırbistan ve Slovenya.
1950 - Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Harry S. Truman, hidrojen bombası geliştirme programı yürüttüklerini açıkladı.
1952 - Yunanistan Dış İşleri Bakanı Sofoklis Venizelos'un Türkiye'ye yaptığı resmi gezi sırasında, Türk-Elen Dostluk Derneği'nin kurulması kararlaştırıldı.
1953 - Kuzey Denizi taşkınlarında sadece Hollanda'da 1800'den fazla kişi öldü.
1956 - "Nesebi sahih olmayan çocukların tescili" hakkındaki kanun Meclis'te kabul edildi.
1956 - Guy Mollet, Fransa Başbakanı oldu.
1958 - İlk başarılı Amerika Birleşik Devletleri uydusu Explorer 1, Dünya çevresindeki yörüngesine oturdu.
1961 - İsrail Başbakanı David Ben Gurion istifa etti.
1961 - Ahmet Emin Yalman, Vatan gazetesinden ayrıldı.
1964 - 15 Ocak günü Kıbrıs sorununu görüşmek üzere toplanan III. Londra Konferansı, 19 günlük çalışmanın ardından bir sonuç alınamadan dağıldı.
1965 - Sağlık Bakanlığı bir açıklama yaptı; Türkiye'de ortalama insan ömrü 33 yıl.
1966 - Paşabahçe Şişe ve Cam Fabrikası'nda 2400 işçi greve başladı.
1968 - Vietkong büyük bir saldırıya geçti; Saygon'daki Amerikalı Elçiliği 6 saat işgal edildi.
1968 - TRT Ankara Televizyonu, deneme yayınına başladı.
1971 - İnsanlı ay yolculuklarında bir adım daha; Apollo 14 fırlatıldı. Görevli astronotlar: Alan Shepard, Edgar Mitchell ve Stuart Roosa.
1973 - Çetin Altan'ın 4,5 yıl hapsi istendi; karikatürist Turhan Selçuk'u döven 3 polis hapse mahkûm edildi.
1973 - Devlet Güvenlik Mahkemeleri'nin kurulmasına ilişkin kanun kabul edildi.
1974 - Seyfi Demirsoy'un ölümüyle boşalan Türk-İş Genel Başkanlığına Halil Tunç seçildi.
1976 - İlerici Kadınlar Derneği (İKD), Ankara'da "Evlat acısına son" mitingi düzenledi. Mitinge 5 bin kişi katıldı.
1978 - Zonguldak'ta ikramiyesi ödenmeyen 20 bin maden işçisi direnişe geçti.
1980 - Tariş olayları: Tariş'te direniş bitti, işçiler işbaşı yaptılar. 22 Ocak'ta güvenlik güçleri arama yapma gerekçesiyle Tariş işletmelerine girmek istemiş, 600 işçi gözaltına alınmıştı.
1985 - Başbakan Turgut Özal, Gökova'da termik santral kurulacağını açıkladı.
1986 - İşkence konusunda itiraflarda bulunan polis memuru Sedat Caner, Ankara Cumhuriyet Savcılığı'na teslim oldu.
1986 - Sosyaldemokrat Halkçı Parti (SHP) İçel Milletvekili Fikri Sağlar, Türkiye'de 5 yılda 800'den fazla insanın "kayıp" olduğunu söyledi.
1990 - Atatürkçü Düşünce Derneği ve Türk Hukuk Kurumu Başkanı Muammer Aksoy, 73 yaşında Ankara'da evinin önünde kurşunlanarak öldürüldü.
1990 - SSCB satranç şampiyonu Gary Kasparov, vatandaşı Anatoli Karpov'u yenerek dünya satranç şampiyonu oldu.
1990 - Moskova'da ilk McDonald's açıldı.
1996 - Patlayıcı yüklü bir kamyon Kolombo'da (Sri Lanka) Merkez Bankasının kapılarına çarparak infilak etti: en az 86 kişi öldü, 1400 kişi yaralandı.
2000 - Alaska Havayollarına ait bir yolcu uçağı, Büyük Okyanus'a düştü: 88 kişi öldü.
2004 - TL'den 6 sıfır atılması ve Türkiye Devleti para biriminin Yeni Türk Lirası olmasını öngören yasa, Resmi Gazete'de yayımlandı.
2005 - Dünyaca ünlü pop yıldızı Michael Jackson hakkında, 13 yaşındaki bir çocuğa tacizde bulunduğu gerekçesiyle dava açıldı.
2005 - Afganistan'daki Türk birlikleri, Kabil'deki uluslararası hava alanının sorumluluğunu üstlendi.
2006 - Abdullah Öcalan'ın avukatlarından İrfan Dündar, müvekkilinin yeniden yargılanmaya ilişkin dilekçesini, bu konuda yetkili olan Ankara 11. Ağır Ceza Mahkemesine göndererek başvuruda bulunduğunu bildirdi.
2008 - İstanbul'un Zeytinburnu ilçesinde ruhsatsız bir binada maytapların yanarak doğalgaz kazanını patlatmasıyla oluşan olayda 23 kişi öldü, 120 kişi yaralandı.
DOĞUMLAR
1797 - Franz Schubert, Avusturyalı besteci (ö. 1828)
1884 - Mehmed Emin Resulzade, Azerbaycan Demokratik Cumhuriyetinin kurucusu (ö. 1955)
1907 - John O'Hara, Amerikalı yazar (ö. 1970)
1910 - Faruk Kenç, Türk film yönetmeni (ö. 2000)
1911 - Baba Vanga, Bulgar kadın kâhin (ö. 1996)
1918 - Kerim Korcan, Türk yazar (ö. 1990)
1923 - Norman Mailer, Amerikan romancı (ö. 2007)
1935 - Kenzaburo Oe, Japon romancı ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi
1936 - Can Bartu, Türk futbolcu (Fenerbahçeli efsanevi futbolcu)
1937 - Philip Glass, Amerikalı besteci
1937 - Suzanne Pleshette, Amerikalı aktris (ö. 2008)
1938 - Beatrix, Hollanda Kraliçesi
1942 - Derek Jarman, İngiliz sinema yönetmeni (ö. 1994)
1951 - Selma Güneri, Türk sinema ve ses sanatçısı
1961 - Fatih Kısaparmak, Türk besteci ve yorumcu
1961 - Latif Demirci, Türk karikatürist
1963 - Ergün Poyraz, Türk araştırmacı yazar
1964 - Jeff Hanneman, Amerikalı müzisyen ve Slayer grubunun gitaristi (ö. 2013)
1970 - Minnie Driver, İngiliz oyuncu ve şarkıcı
1981 - Justin Timberlake, Amerikalı pop şarkıcısı ve aktör
1982 - Elena Paparizou, Yunan şarkıcı
ÖLÜMLER
1914 - Recaizade Mahmud Ekrem, Türk edebiyatçı (d. 1847)
1945 - Eddie Slovik, Amerikalı er rütbesinde asker (II. Dünya Savaşı sırasında firardan dolayı idam edilen tek ABD askeri) (d. 1920)
1946 - İsmail Hakkı İzmirli, Türk felsefeci ve İslam felsefesi tarihçisi (d. 1869)
1954 - Edwin Armstrong, Amerikalı elektrik mühendisi ve mucit (d. 1890)
1956 - A. A. Milne, İngiliz yazar (d. 1882)
1969 - Stoyan Zagorçinov, Bulgar yazar (d. 1889)
1973 - Ragnar Anton Kittil Frisch, Norveçli ekonomist ve Nobel Ekonomi Ödülü sahibi (d. 1895)
1974 - Samuel Goldwyn, Amerikalı film yapımcısı (d. 1882)
1982 - Melih Vassaf, Türk eleştirmen ve oyun yazarı (d. 1927)
1990 - Muammer Aksoy, Türk hukukçu ve siyasetçi (d. 1917)
2005 - İsmail Hakkı Şen, Türk oyuncu (d. 1927)
2006 - Moira Shearer, İskoç oyuncu ve balerin (d. 1926)
2015 - Tomás Bulat, Arjantinli ekonomist, gazeteci ve yazar (d. 1964)
2016 - Ülkü Ülker, Türk sinema oyuncusu ve şarkıcı (d. 1950)
TATİLLER VE ÖZEL GÜNLER
*Fırtına: Balık Fırtınası
1729 - Türkiye'de ilk kitap, Mehmet Bin Mustafa'nın (Vanlı) kaleme aldığı Sıhahı Cevheri (Vankulu) adlı sözlük basıldı. İbrahim Müteferrika, ilk Türk matbaasını İstanbul'da Sultanselim'deki konağında kurmuştu.
1747 - İlk zührevi hastalıklar kliniği, Londra'da açıldı.
1790 - Osmanlı-Prusya ittifakı.
1865 - ABD Temsilciler Meclisi, köleliği yasaklayan yasayı onayladı.
1876 - ABD'de ülkedeki tüm Kızılderililer, Kızılderili rezervasyonu olarak adlandırılan, kendilerine ayrılmış özel bölgelerde yaşamaya zorlandılar.
1915 - I. Dünya Savaşı: Almanya, Ruslara karşı zehirli gaz kullandı.
1927 - Müttefiklerin Almanya üzerindeki denetimi sona erdi; bundan sonra Almanya'nın yeniden silahlanmasını Milletler Cemiyeti denetleyecek.
1928 - Türk Eğitim Derneği (TED) Ankara'da kuruldu.
1928 - Sovyetler Birliği'nde 30 muhalefet lideri Almatı'ya sürgüne gönderildi. Sürgüne gidenler arasında Lev Troçki de vardı.
1930 - Seloteyp, 3M şirketi tarafından pazara sürüldü.
1931 - Gümrük ve Tekel Bakanlığı kuruldu.
1931 - Kültür magazin dergisi, Resimli Ay kapandı.
1931 - Yarın gazetesi Başyazarı Arif Oruç ve Sorumlu Müdürü İzmit'te birer yıldan fazla hapse mahkûm oldular.
1934 - Nazım Hikmet, Nail Vahtedi, Tosun Ömer ve Yonga Ömer beş yıl hapis cezasına mahkûm edildi.
1938 - Atatürk, Gemlik'te sun'i ipek fabrikasını açtı.
1942 - Öğrencilere sigara içme ve nişan yüzüğü takma yasağı getirildi.
1943 - Almanlar Stalingrad'da yenildi.
1946 - SSCB'den esinlenen yeni Yugoslavya Anayasasına göre ülke, altı cumhuriyetten oluşuyor: Bosna-Hersek, Hırvatistan, Makedonya, Karadağ, Sırbistan ve Slovenya.
1950 - Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Harry S. Truman, hidrojen bombası geliştirme programı yürüttüklerini açıkladı.
1952 - Yunanistan Dış İşleri Bakanı Sofoklis Venizelos'un Türkiye'ye yaptığı resmi gezi sırasında, Türk-Elen Dostluk Derneği'nin kurulması kararlaştırıldı.
1953 - Kuzey Denizi taşkınlarında sadece Hollanda'da 1800'den fazla kişi öldü.
1956 - "Nesebi sahih olmayan çocukların tescili" hakkındaki kanun Meclis'te kabul edildi.
1956 - Guy Mollet, Fransa Başbakanı oldu.
1958 - İlk başarılı Amerika Birleşik Devletleri uydusu Explorer 1, Dünya çevresindeki yörüngesine oturdu.
1961 - İsrail Başbakanı David Ben Gurion istifa etti.
1961 - Ahmet Emin Yalman, Vatan gazetesinden ayrıldı.
1964 - 15 Ocak günü Kıbrıs sorununu görüşmek üzere toplanan III. Londra Konferansı, 19 günlük çalışmanın ardından bir sonuç alınamadan dağıldı.
1965 - Sağlık Bakanlığı bir açıklama yaptı; Türkiye'de ortalama insan ömrü 33 yıl.
1966 - Paşabahçe Şişe ve Cam Fabrikası'nda 2400 işçi greve başladı.
1968 - Vietkong büyük bir saldırıya geçti; Saygon'daki Amerikalı Elçiliği 6 saat işgal edildi.
1968 - TRT Ankara Televizyonu, deneme yayınına başladı.
1971 - İnsanlı ay yolculuklarında bir adım daha; Apollo 14 fırlatıldı. Görevli astronotlar: Alan Shepard, Edgar Mitchell ve Stuart Roosa.
1973 - Çetin Altan'ın 4,5 yıl hapsi istendi; karikatürist Turhan Selçuk'u döven 3 polis hapse mahkûm edildi.
1973 - Devlet Güvenlik Mahkemeleri'nin kurulmasına ilişkin kanun kabul edildi.
1974 - Seyfi Demirsoy'un ölümüyle boşalan Türk-İş Genel Başkanlığına Halil Tunç seçildi.
1976 - İlerici Kadınlar Derneği (İKD), Ankara'da "Evlat acısına son" mitingi düzenledi. Mitinge 5 bin kişi katıldı.
1978 - Zonguldak'ta ikramiyesi ödenmeyen 20 bin maden işçisi direnişe geçti.
1980 - Tariş olayları: Tariş'te direniş bitti, işçiler işbaşı yaptılar. 22 Ocak'ta güvenlik güçleri arama yapma gerekçesiyle Tariş işletmelerine girmek istemiş, 600 işçi gözaltına alınmıştı.
1985 - Başbakan Turgut Özal, Gökova'da termik santral kurulacağını açıkladı.
1986 - İşkence konusunda itiraflarda bulunan polis memuru Sedat Caner, Ankara Cumhuriyet Savcılığı'na teslim oldu.
1986 - Sosyaldemokrat Halkçı Parti (SHP) İçel Milletvekili Fikri Sağlar, Türkiye'de 5 yılda 800'den fazla insanın "kayıp" olduğunu söyledi.
1990 - Atatürkçü Düşünce Derneği ve Türk Hukuk Kurumu Başkanı Muammer Aksoy, 73 yaşında Ankara'da evinin önünde kurşunlanarak öldürüldü.
1990 - SSCB satranç şampiyonu Gary Kasparov, vatandaşı Anatoli Karpov'u yenerek dünya satranç şampiyonu oldu.
1990 - Moskova'da ilk McDonald's açıldı.
1996 - Patlayıcı yüklü bir kamyon Kolombo'da (Sri Lanka) Merkez Bankasının kapılarına çarparak infilak etti: en az 86 kişi öldü, 1400 kişi yaralandı.
2000 - Alaska Havayollarına ait bir yolcu uçağı, Büyük Okyanus'a düştü: 88 kişi öldü.
2004 - TL'den 6 sıfır atılması ve Türkiye Devleti para biriminin Yeni Türk Lirası olmasını öngören yasa, Resmi Gazete'de yayımlandı.
2005 - Dünyaca ünlü pop yıldızı Michael Jackson hakkında, 13 yaşındaki bir çocuğa tacizde bulunduğu gerekçesiyle dava açıldı.
2005 - Afganistan'daki Türk birlikleri, Kabil'deki uluslararası hava alanının sorumluluğunu üstlendi.
2006 - Abdullah Öcalan'ın avukatlarından İrfan Dündar, müvekkilinin yeniden yargılanmaya ilişkin dilekçesini, bu konuda yetkili olan Ankara 11. Ağır Ceza Mahkemesine göndererek başvuruda bulunduğunu bildirdi.
2008 - İstanbul'un Zeytinburnu ilçesinde ruhsatsız bir binada maytapların yanarak doğalgaz kazanını patlatmasıyla oluşan olayda 23 kişi öldü, 120 kişi yaralandı.
DOĞUMLAR
1797 - Franz Schubert, Avusturyalı besteci (ö. 1828)
1884 - Mehmed Emin Resulzade, Azerbaycan Demokratik Cumhuriyetinin kurucusu (ö. 1955)
1907 - John O'Hara, Amerikalı yazar (ö. 1970)
1910 - Faruk Kenç, Türk film yönetmeni (ö. 2000)
1911 - Baba Vanga, Bulgar kadın kâhin (ö. 1996)
1918 - Kerim Korcan, Türk yazar (ö. 1990)
1923 - Norman Mailer, Amerikan romancı (ö. 2007)
1935 - Kenzaburo Oe, Japon romancı ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi
1936 - Can Bartu, Türk futbolcu (Fenerbahçeli efsanevi futbolcu)
1937 - Philip Glass, Amerikalı besteci
1937 - Suzanne Pleshette, Amerikalı aktris (ö. 2008)
1938 - Beatrix, Hollanda Kraliçesi
1942 - Derek Jarman, İngiliz sinema yönetmeni (ö. 1994)
1951 - Selma Güneri, Türk sinema ve ses sanatçısı
1961 - Fatih Kısaparmak, Türk besteci ve yorumcu
1961 - Latif Demirci, Türk karikatürist
1963 - Ergün Poyraz, Türk araştırmacı yazar
1964 - Jeff Hanneman, Amerikalı müzisyen ve Slayer grubunun gitaristi (ö. 2013)
1970 - Minnie Driver, İngiliz oyuncu ve şarkıcı
1981 - Justin Timberlake, Amerikalı pop şarkıcısı ve aktör
1982 - Elena Paparizou, Yunan şarkıcı
ÖLÜMLER
1914 - Recaizade Mahmud Ekrem, Türk edebiyatçı (d. 1847)
1945 - Eddie Slovik, Amerikalı er rütbesinde asker (II. Dünya Savaşı sırasında firardan dolayı idam edilen tek ABD askeri) (d. 1920)
1946 - İsmail Hakkı İzmirli, Türk felsefeci ve İslam felsefesi tarihçisi (d. 1869)
1954 - Edwin Armstrong, Amerikalı elektrik mühendisi ve mucit (d. 1890)
1956 - A. A. Milne, İngiliz yazar (d. 1882)
1969 - Stoyan Zagorçinov, Bulgar yazar (d. 1889)
1973 - Ragnar Anton Kittil Frisch, Norveçli ekonomist ve Nobel Ekonomi Ödülü sahibi (d. 1895)
1974 - Samuel Goldwyn, Amerikalı film yapımcısı (d. 1882)
1982 - Melih Vassaf, Türk eleştirmen ve oyun yazarı (d. 1927)
1990 - Muammer Aksoy, Türk hukukçu ve siyasetçi (d. 1917)
2005 - İsmail Hakkı Şen, Türk oyuncu (d. 1927)
2006 - Moira Shearer, İskoç oyuncu ve balerin (d. 1926)
2015 - Tomás Bulat, Arjantinli ekonomist, gazeteci ve yazar (d. 1964)
2016 - Ülkü Ülker, Türk sinema oyuncusu ve şarkıcı (d. 1950)
TATİLLER VE ÖZEL GÜNLER
*Fırtına: Balık Fırtınası