Today in History: 26 January
OLAYLAR
66 - Halley kuyruklu yıldızı'nın, Dünya'nın yakınından 5. kayıtlı geçişi.
1340 - İngiltere Kralı III. Edward, kendini Fransa Kralı ilan etti.
1531 - Lizbon'da (Portekiz) şiddetli deprem; binlerce kişi öldü.
1699 - Osmanlı Devleti, Karlofça Antlaşması'nı imzaladı.
1700 - Kuzey Amerika'nın batı sahillerinde 9 şiddetinde deprem (Kaskadya depremi) meydana geldi.
1785 - Benjamin Franklin, kızına yazdığı mektupta Amerika Birleşik Devletleri'nin sembolü olarak kartalın seçilmesinden dolayı duyduğu hayal kırıklığını dile getirdi. Franklin, hindiyi düşünüyormuş.
1788 - İngiliz donanması Sidney sahillerinde. Avrupalıların kalıcı yerleşimi başlamış oldu.
1837 - Michigan, 26. eyalet olarak Amerika Birleşik Devletleri'ne katıldı.
1861 - Louisiana eyaleti, Amerika Birleşik Devletleri'nden ayrıldı.
1870 - Virjinya, tekrar Amerika Birleşik Devletleri'ne katıldı.
1905 - Pretoria'da (Güney Afrika) 3,106 karat değerindeki dünyanın en büyük elması bulundu. Elmasa "Cullinan" adı verildi. 9 parçaya bölünen elmastan elde edilen "Afrika'nın Büyük Yıldızı" adındaki 530.2 karatlık 74 yüzlü dünyanın en büyük pırlantası, Britanya tacına yerleştirildi.
1911 - Richard Strauss'un Der Rosenkavalier operası ilk kez sahnelendi.
1911 - Pilot Glenn H. Curtiss, ilk deniz uçağını uçurdu.
1921 - İstanbul Tramvay işçileri greve çıktı.
1924 - Vladimir İlyiç Lenin'in onuruna, Sankt-Peterburg'ın adı Leningrad olarak değiştirildi.
1926 - Televizyonun icadı.
1931 - Hindistan'da Mahatma Gandhi serbest bırakıldı.
1931 - Kızıl İstanbul gazetesi hakkında soruşturma açıldı.
1934 - Apollo Tiyatrosu Harlem'de (New York) açıldı.
1934 - Almanya ile Polonya arasında saldırmazlık antlaşması imzalandı.
1939 - İspanya İç Savaşı: General Francisco Franco'ya bağlı milliyetçi güçler, İtalyanların da yardımıyla Barselona şehrini ele geçirdiler.
1942 - II. Dünya Savaşı: İlk Amerikan birlikleri Avrupa topraklarında (Kuzey İrlanda).
1946 - Félix Gouin, Fransa Başbakanı seçildi.
1948 - Millî Korunma Mahkemeleri kaldırıldı.
1950 - Hindistan anayasası kabul edildi. Cumhuriyet ilan edildi. Dünyanın en kalabalık demokrasisi kuruldu.
1956 - Kış olimpiyatları Cortina d'Ampezzo'da (İtalya) başladı.
1958 - Klasik müzik bestecisi Bülent Arel'in "Beş Sonnet" adlı yapıtı ilk kez seslendirildi.
1959 - Ankara Telgraf gazetesi'nin sahibi ve Yazı İşleri Müdürü Fethi Giraygil, Ankara Cezaevi'ne girdi. Giraygil, 17 gün hapis cezasına çarptırılmıştı.
1959 - Bağdat Paktı Konseyi Karaçi'de toplandı. Toplantıya, Türkiye adına Başbakan Adnan Menderes ve Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu katıldı.
1962 - Ay'a bilimsel cihazlar götürmek üzere üzere fırlatılan Ranger 3 uydusu, Ay'ın ancak 35.000 km kadar uzağından geçebildi.
1965 - Hintçe, Hindistan'ın resmi dili oldu.
1966 - İstanbul'un çeşitli semtlerinde "köylü pazarları" kurulması çalışmalarına başladı. Amaç, halkın daha ucuz sebze ve meyve yiyebilmesi idi.
1969 - Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi Genel Başkanı Alparslan Türkeş, İstanbul İl Gençlik Kongresi'nde "Hareket başladı" dedi.
1970 - Necmettin Erbakan ve 17 arkadaşı, Millî Nizam Partisi'ni kurdu.
1972 - Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan'ın idam dosyası, Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne gönderildi.
1973 - Fikir suçundan cezaevinde bulunan Çetin Altan, Doğan Koloğlu, Alpay Kabacalı, İrfan Derman ve Yaşar Kemal yargılandı.
1974 - Bülent Ecevit Başbakanlığında, Cumhuriyet Halk Partisi - Millî Selamet Partisi koalisyon Hükümeti göreve başladı.
1974 - Türk Hava Yolları'nın Van adlı yolcu uçağı, İzmir Cumaovası Havaalanı'nda pistin 100 metre uzağında yere çakıldı; 63 kişi öldü.
1978 - Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği (TÜSİAD) Başkanı Feyyaz Berker ve Yönetim Kurulu üyesi Rahmi Koç, Türk Ceza Kanunu'nun (TCK)141.,142. ve 163. maddelerinin kaldırılmasını istediler.
1979 - Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı Pol-Der, Pol-Bir, Pol-Ens ve Tem-Der'in çalışmalarını durdurdu.
1980 - İsrail ve Mısır arasında diplomatik ilişkiler başladı.
1984 - Türkiye İşçi Partisi davası sonuçlandı; 102 kişi çeşitli hapis cezalarına çarptırıldı.
1986 - Halley kuyruklu yıldızı gece görünür konumda. Güneş etrafında 76 yıl süren bir turunu tamamlıyor.
1988 - The Phantom of the Opera müzikali ilk kez sahnelendi.
1992 - 12 Eylül'den sonra ilk kez memur eylemi düzenlendi. İstanbul'daki eyleme 5 bin memur katıldı.
1992 - Boris Yeltsin, Rusya'nın nükleer füzelerinin Amerikan şehirlerini hedef almaktan vazgeçeceğini duyurdu.
1993 - Václav Havel, Çek Cumhuriyetinin Başkanı seçildi.
1996 - Amerikalı katil John Albert Taylor, Utah'ta kurşuna dizilerek idam edildi.
1998 - Monica Lewinsky skandalı: Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Bill Clinton, eski Beyaz Saray stajyeri Monica Lewinsky ile ilişkisi olduğunu reddetti.
1998 - Compaq, Digital Equipment Corporation şirketini satın aldı.
2001 - Gujarat'da (Hindistan) deprem: 20.000 den fazla kişi öldü.
2004 - Hamid Karzai, Afganistan'ın yeni anayasasını imzaladı.
2005 - Condoleezza Rice, Amerika Birleşik Devletleri'nin ilk siyahi kadın Dışişleri Bakanı oldu.
2006 - Filistin'de yapılan seçimlerde, Hamas'ın parlamentodaki 132 sandalyenin 76'sını elde ettiği anlaşılınca, Başbakan Ahmed Kurey istifa etti.
2006 - Dünya Ekonomik Forumu, Davos'ta (İsviçre) toplandı.
2008 - Ümraniye'de ele geçirilen patlayıcılarla ilgili soruşturma kapsamında mahkemeye sevk edilen emekli Tuğgeneral Veli Küçük, emekli Kurmay Albay Mehmet Fikri Karadağ, Susurluk Davası hükümlüsü Sami Hoştan, avukat Kemal Kerinçsiz, Türk Ortodoks Patrikhanesi Basın ve Halkla İlişkiler Sözcüsü Sevgi Erenerol, Hüseyin Görüm, Hüseyin Gazi Oğuz ve Oğuz Alparslan Abdülkadir tutuklandı.
2011 - TÜİK, enflasyon sepetini güncelledi. 2011 TÜFE sepeti 445 kalemden oluştu. Güncelleme sonucunda 2011 sepetine tramvay ücreti ve Süper Loto girdi, yünlü kumaş, kadın mantosu ve atık çöp ücreti sepetten çıkarıldı.
DOĞUMLAR
1840 - Édouard Vaillant, Fransız devrimci, yayıncı, siyasetçi ve 1871 Paris Komünü üyesi (ö. 1915)
1880 - Douglas MacArthur, Amerikalı general (ö. 1964)
1904 - Seán MacBride, İrlanda'lı devlet adamı ve 1974 Nobel Barış Ödülü sahibi ö. 1988)
1908 - Jill Esmond, İngiliz sinema ve tiyatro oyuncusu (ö. 1990)
1911 - Polykarp Kusch, Amerikalı fizikçi ve Nobel Ödülü sahibi (ö. 1993)
1914 - Dürrüşehvar Sultan, son Osmanlı halifesi Abdülmecid Efendi'nin kızı (ö. 2006)
1918 - Nicolae Ceauşescu, Romanya Devlet Başkanı (ö. 1989)
1921 - Akio Morita, Japon iş adamı ve Sony Corporation'ın kurucusu (ö. 1999)
1925 - Paul Newman, Amerikalı sinema oyuncusu ve yönetmen (ö. 2008)
1928 - Roger Vadim, Fransız film yönetmeni (ö. 2000)
1940 - Ayten Gökçer, Türk sinema ve tiyatro oyuncusu
1944 - Angela Davis, Amerikalı siyah kadın devrimci, filozof, hümanist ve yazar (1970-1972 arasında gizli örgüt üyesi olmakla suçlandığı davalardaki savunmasıyla ünlendi)
1945 - Jacqueline du Pré, İngiliz çello sanatçısı (ö. 1987)
1950 - Jörg Haider, Avusturyalı siyasetçi (ö. 2008)
1958 - Ellen DeGeneres, Amerikalı oyuncu ve komedyen
1959 - Nuri Bilge Ceylan, Türk film yönetmeni, senarist ve fotoğraf sanatçısı
1958 - Gleb Nosovski, Rus matematikçi ve Yeni Kronoloji'nin yazarlarından biri
1963 - José Mourinho, Portekizli teknik direktör
1978 - Sinan Çalışkanoğlu, Türk sinema, tiyatro, reklam ve dizi oyuncusu
1980 - Ertuğrul Arslan, Türk futbolcu
1986 - Mustapha Yatabare, Malili futbolcu
1991 - Nicolò Melli, İtalyan basketbolcu
ÖLÜMLER
1823 - Edward Jenner, İngiliz doktor (Çiçek aşısını bulan) (d. 1749)
1855 - Gerard de Nerval, Fransız şair ve yazar (Romantizm'in öncüsü) (intihar) (d. 1808)
1879 - Julia Margaret Cameron, İngiliz fotoğrafçı (d. 1815)
1922 - Luigi Denza, İtalyan besteci (d. 1846)
1948 - Musa Kâzım Karabekir. Türk asker, Millî Mücadele Kahramanı ve siyaset adamı (d. 1882)
1962 - Lucky Luciano, Amerikan gangster (d. 1897)
1973 - Edward G. Robinson, Amerikalı sinema oyuncusu (d. 1893)
1979 - Nelson A. Rockefeller, Amerikalı iş adamı, politikacı ve ABD'nin 41. Başkan Yardımcısı (d. 1908)
1985 - Kenny Clarke, Amerikalı caz davulcusu (d. 1914)
1992 - José Ferrer, Porto Rikolu oyuncu ve yönetmen (d. 1909)
2000 - Alfred Elton van Vogt, Amerikalı bilim kurgu yazarı (d. 1912)
2003 - Annemarie Schimmel, Alman İslam bilimcisi (d. 1922)
2003 - Valeri Brumel, Rus yüksek atlamacı (d. 1942)
2008 - Christian Brando, Amerikalı oyuncu (Marlon Brando'nun oğlu) (d. 1958)
2016 - Abe Vigoda, Amerikalı film ve dizi oyuncusu (d. 1921)
TATİLLER VE ÖZEL GÜNLER
*Dünya Gümrük Günü
66 - Halley kuyruklu yıldızı'nın, Dünya'nın yakınından 5. kayıtlı geçişi.
1340 - İngiltere Kralı III. Edward, kendini Fransa Kralı ilan etti.
1531 - Lizbon'da (Portekiz) şiddetli deprem; binlerce kişi öldü.
1699 - Osmanlı Devleti, Karlofça Antlaşması'nı imzaladı.
1700 - Kuzey Amerika'nın batı sahillerinde 9 şiddetinde deprem (Kaskadya depremi) meydana geldi.
1785 - Benjamin Franklin, kızına yazdığı mektupta Amerika Birleşik Devletleri'nin sembolü olarak kartalın seçilmesinden dolayı duyduğu hayal kırıklığını dile getirdi. Franklin, hindiyi düşünüyormuş.
1788 - İngiliz donanması Sidney sahillerinde. Avrupalıların kalıcı yerleşimi başlamış oldu.
1837 - Michigan, 26. eyalet olarak Amerika Birleşik Devletleri'ne katıldı.
1861 - Louisiana eyaleti, Amerika Birleşik Devletleri'nden ayrıldı.
1870 - Virjinya, tekrar Amerika Birleşik Devletleri'ne katıldı.
1905 - Pretoria'da (Güney Afrika) 3,106 karat değerindeki dünyanın en büyük elması bulundu. Elmasa "Cullinan" adı verildi. 9 parçaya bölünen elmastan elde edilen "Afrika'nın Büyük Yıldızı" adındaki 530.2 karatlık 74 yüzlü dünyanın en büyük pırlantası, Britanya tacına yerleştirildi.
1911 - Richard Strauss'un Der Rosenkavalier operası ilk kez sahnelendi.
1911 - Pilot Glenn H. Curtiss, ilk deniz uçağını uçurdu.
1921 - İstanbul Tramvay işçileri greve çıktı.
1924 - Vladimir İlyiç Lenin'in onuruna, Sankt-Peterburg'ın adı Leningrad olarak değiştirildi.
1926 - Televizyonun icadı.
1931 - Hindistan'da Mahatma Gandhi serbest bırakıldı.
1931 - Kızıl İstanbul gazetesi hakkında soruşturma açıldı.
1934 - Apollo Tiyatrosu Harlem'de (New York) açıldı.
1934 - Almanya ile Polonya arasında saldırmazlık antlaşması imzalandı.
1939 - İspanya İç Savaşı: General Francisco Franco'ya bağlı milliyetçi güçler, İtalyanların da yardımıyla Barselona şehrini ele geçirdiler.
1942 - II. Dünya Savaşı: İlk Amerikan birlikleri Avrupa topraklarında (Kuzey İrlanda).
1946 - Félix Gouin, Fransa Başbakanı seçildi.
1948 - Millî Korunma Mahkemeleri kaldırıldı.
1950 - Hindistan anayasası kabul edildi. Cumhuriyet ilan edildi. Dünyanın en kalabalık demokrasisi kuruldu.
1956 - Kış olimpiyatları Cortina d'Ampezzo'da (İtalya) başladı.
1958 - Klasik müzik bestecisi Bülent Arel'in "Beş Sonnet" adlı yapıtı ilk kez seslendirildi.
1959 - Ankara Telgraf gazetesi'nin sahibi ve Yazı İşleri Müdürü Fethi Giraygil, Ankara Cezaevi'ne girdi. Giraygil, 17 gün hapis cezasına çarptırılmıştı.
1959 - Bağdat Paktı Konseyi Karaçi'de toplandı. Toplantıya, Türkiye adına Başbakan Adnan Menderes ve Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu katıldı.
1962 - Ay'a bilimsel cihazlar götürmek üzere üzere fırlatılan Ranger 3 uydusu, Ay'ın ancak 35.000 km kadar uzağından geçebildi.
1965 - Hintçe, Hindistan'ın resmi dili oldu.
1966 - İstanbul'un çeşitli semtlerinde "köylü pazarları" kurulması çalışmalarına başladı. Amaç, halkın daha ucuz sebze ve meyve yiyebilmesi idi.
1969 - Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi Genel Başkanı Alparslan Türkeş, İstanbul İl Gençlik Kongresi'nde "Hareket başladı" dedi.
1970 - Necmettin Erbakan ve 17 arkadaşı, Millî Nizam Partisi'ni kurdu.
1972 - Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan'ın idam dosyası, Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne gönderildi.
1973 - Fikir suçundan cezaevinde bulunan Çetin Altan, Doğan Koloğlu, Alpay Kabacalı, İrfan Derman ve Yaşar Kemal yargılandı.
1974 - Bülent Ecevit Başbakanlığında, Cumhuriyet Halk Partisi - Millî Selamet Partisi koalisyon Hükümeti göreve başladı.
1974 - Türk Hava Yolları'nın Van adlı yolcu uçağı, İzmir Cumaovası Havaalanı'nda pistin 100 metre uzağında yere çakıldı; 63 kişi öldü.
1978 - Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği (TÜSİAD) Başkanı Feyyaz Berker ve Yönetim Kurulu üyesi Rahmi Koç, Türk Ceza Kanunu'nun (TCK)141.,142. ve 163. maddelerinin kaldırılmasını istediler.
1979 - Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı Pol-Der, Pol-Bir, Pol-Ens ve Tem-Der'in çalışmalarını durdurdu.
1980 - İsrail ve Mısır arasında diplomatik ilişkiler başladı.
1984 - Türkiye İşçi Partisi davası sonuçlandı; 102 kişi çeşitli hapis cezalarına çarptırıldı.
1986 - Halley kuyruklu yıldızı gece görünür konumda. Güneş etrafında 76 yıl süren bir turunu tamamlıyor.
1988 - The Phantom of the Opera müzikali ilk kez sahnelendi.
1992 - 12 Eylül'den sonra ilk kez memur eylemi düzenlendi. İstanbul'daki eyleme 5 bin memur katıldı.
1992 - Boris Yeltsin, Rusya'nın nükleer füzelerinin Amerikan şehirlerini hedef almaktan vazgeçeceğini duyurdu.
1993 - Václav Havel, Çek Cumhuriyetinin Başkanı seçildi.
1996 - Amerikalı katil John Albert Taylor, Utah'ta kurşuna dizilerek idam edildi.
1998 - Monica Lewinsky skandalı: Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Bill Clinton, eski Beyaz Saray stajyeri Monica Lewinsky ile ilişkisi olduğunu reddetti.
1998 - Compaq, Digital Equipment Corporation şirketini satın aldı.
2001 - Gujarat'da (Hindistan) deprem: 20.000 den fazla kişi öldü.
2004 - Hamid Karzai, Afganistan'ın yeni anayasasını imzaladı.
2005 - Condoleezza Rice, Amerika Birleşik Devletleri'nin ilk siyahi kadın Dışişleri Bakanı oldu.
2006 - Filistin'de yapılan seçimlerde, Hamas'ın parlamentodaki 132 sandalyenin 76'sını elde ettiği anlaşılınca, Başbakan Ahmed Kurey istifa etti.
2006 - Dünya Ekonomik Forumu, Davos'ta (İsviçre) toplandı.
2008 - Ümraniye'de ele geçirilen patlayıcılarla ilgili soruşturma kapsamında mahkemeye sevk edilen emekli Tuğgeneral Veli Küçük, emekli Kurmay Albay Mehmet Fikri Karadağ, Susurluk Davası hükümlüsü Sami Hoştan, avukat Kemal Kerinçsiz, Türk Ortodoks Patrikhanesi Basın ve Halkla İlişkiler Sözcüsü Sevgi Erenerol, Hüseyin Görüm, Hüseyin Gazi Oğuz ve Oğuz Alparslan Abdülkadir tutuklandı.
2011 - TÜİK, enflasyon sepetini güncelledi. 2011 TÜFE sepeti 445 kalemden oluştu. Güncelleme sonucunda 2011 sepetine tramvay ücreti ve Süper Loto girdi, yünlü kumaş, kadın mantosu ve atık çöp ücreti sepetten çıkarıldı.
DOĞUMLAR
1840 - Édouard Vaillant, Fransız devrimci, yayıncı, siyasetçi ve 1871 Paris Komünü üyesi (ö. 1915)
1880 - Douglas MacArthur, Amerikalı general (ö. 1964)
1904 - Seán MacBride, İrlanda'lı devlet adamı ve 1974 Nobel Barış Ödülü sahibi ö. 1988)
1908 - Jill Esmond, İngiliz sinema ve tiyatro oyuncusu (ö. 1990)
1911 - Polykarp Kusch, Amerikalı fizikçi ve Nobel Ödülü sahibi (ö. 1993)
1914 - Dürrüşehvar Sultan, son Osmanlı halifesi Abdülmecid Efendi'nin kızı (ö. 2006)
1918 - Nicolae Ceauşescu, Romanya Devlet Başkanı (ö. 1989)
1921 - Akio Morita, Japon iş adamı ve Sony Corporation'ın kurucusu (ö. 1999)
1925 - Paul Newman, Amerikalı sinema oyuncusu ve yönetmen (ö. 2008)
1928 - Roger Vadim, Fransız film yönetmeni (ö. 2000)
1940 - Ayten Gökçer, Türk sinema ve tiyatro oyuncusu
1944 - Angela Davis, Amerikalı siyah kadın devrimci, filozof, hümanist ve yazar (1970-1972 arasında gizli örgüt üyesi olmakla suçlandığı davalardaki savunmasıyla ünlendi)
1945 - Jacqueline du Pré, İngiliz çello sanatçısı (ö. 1987)
1950 - Jörg Haider, Avusturyalı siyasetçi (ö. 2008)
1958 - Ellen DeGeneres, Amerikalı oyuncu ve komedyen
1959 - Nuri Bilge Ceylan, Türk film yönetmeni, senarist ve fotoğraf sanatçısı
1958 - Gleb Nosovski, Rus matematikçi ve Yeni Kronoloji'nin yazarlarından biri
1963 - José Mourinho, Portekizli teknik direktör
1978 - Sinan Çalışkanoğlu, Türk sinema, tiyatro, reklam ve dizi oyuncusu
1980 - Ertuğrul Arslan, Türk futbolcu
1986 - Mustapha Yatabare, Malili futbolcu
1991 - Nicolò Melli, İtalyan basketbolcu
ÖLÜMLER
1823 - Edward Jenner, İngiliz doktor (Çiçek aşısını bulan) (d. 1749)
1855 - Gerard de Nerval, Fransız şair ve yazar (Romantizm'in öncüsü) (intihar) (d. 1808)
1879 - Julia Margaret Cameron, İngiliz fotoğrafçı (d. 1815)
1922 - Luigi Denza, İtalyan besteci (d. 1846)
1948 - Musa Kâzım Karabekir. Türk asker, Millî Mücadele Kahramanı ve siyaset adamı (d. 1882)
1962 - Lucky Luciano, Amerikan gangster (d. 1897)
1973 - Edward G. Robinson, Amerikalı sinema oyuncusu (d. 1893)
1979 - Nelson A. Rockefeller, Amerikalı iş adamı, politikacı ve ABD'nin 41. Başkan Yardımcısı (d. 1908)
1985 - Kenny Clarke, Amerikalı caz davulcusu (d. 1914)
1992 - José Ferrer, Porto Rikolu oyuncu ve yönetmen (d. 1909)
2000 - Alfred Elton van Vogt, Amerikalı bilim kurgu yazarı (d. 1912)
2003 - Annemarie Schimmel, Alman İslam bilimcisi (d. 1922)
2003 - Valeri Brumel, Rus yüksek atlamacı (d. 1942)
2008 - Christian Brando, Amerikalı oyuncu (Marlon Brando'nun oğlu) (d. 1958)
2016 - Abe Vigoda, Amerikalı film ve dizi oyuncusu (d. 1921)
TATİLLER VE ÖZEL GÜNLER
*Dünya Gümrük Günü